BÀI THƠ 'KHOẢNG LẶNG YÊN THÁNG TƯ' CỦA NGÔ THẾ OANH

NGUỒN: Baovannghe.vn -30/04/2025
 

KHOẢNG LẶNG YÊN THÁNG TƯ

NGÔ THẾ OANH

Tôi chưa bao giờ gặp đâu một bầu trời như thế

Bầu trời trong cao rộng khác thường

Những hàng me vừa mùa thay lá

Sắc xanh non tuôn sáng những bờ đường

Sau cơn mưa thành phố như gương

Lấp lánh những tường nhà khuôn mặt

Những lá cờ trên những ô cửa sổ đỏ tươi

Những lá cờ… không hiểu sao tôi bỗng rưng nước mắt

Mặt trời thật giản dị trên cao

Quân phục đẫm mồ hôi bụi đất

Chiếc bi - đông chuyền tay cứu khát

Những vòm sao cao vút trên đầu

Cụm mây trắng tinh di động về đâu

Đồng đội của tôi, đồng đội của tôi

Nói gì được nữa đây trong buổi mai toàn thắng

Bỗng thấm thía hơi ấm bàn tay bạn

Đất dịu mát dưới chân không sao thốt lên lời

Khoảnh khắc thành phố đường lặng yên

Lặng yên hàng cây

Lặng yên vòm trời

Lặng yên những căn nhà

Lặng yên những lá cờ trong nắng

Lặng yên nét cười thẳm sâu mắt bạn

Khoảnh khắc thành phố như mặt biển

Rồi tất cả trào lên cuồn cuộn thủy triều.

LỜI BÌNH CỦA LÊ THÀNH VĂN

Bắt đầu là một cảm nhận, một ấn tượng rất riêng của Ngô Thế Oanh về không gian trong ngày chiến thắng. Chớp lấy hình ảnh bầu trời trong xanh cao rộng, những hàng me đang mùa thay lá giữa đường phố Sài Gòn để nói lên niềm vui bát ngát trong tâm hồn của mọi người. Giây phút ấy làm sao không xúc động:

Tôi chưa bao giờ gặp đâu một bầu trời như thế

Bầu trời trong cao rộng khác thường

Những hàng me vừa mùa thay lá

Sắc xanh non tuôn sáng những bờ đường

Thành phố Hồ Chí Minh ngập tràn cờ hoa trước thềm kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Ảnh báo Công Luận.

Câu thơ dàn trải, lâng lâng như bước chân sải dài trên phố xá. Nhịp thơ tươi vui, hân hoan và hào sảng. Hình ảnh thơ trong sáng, tươi mới như đất trời hãy còn sung mãn sức xuân. Giữa một không gian trong xanh, cao rộng tuyệt vời dường ấy, nhà thơ tập trung lòng mình để lắng nghe nỗi xúc động dâng trào khi ngước nhìn lên hình ảnh lá cờ Tổ quốc lần đầu thắm đỏ giữa phố phường Sài Gòn như ao ước ngày nào của Bác:

Những lá cờ trên những ô cửa sổ đỏ tươi

Những lá cờ… không hiểu sao tôi bỗng rưng nước mắt

Từ hạnh phúc ngập tràn đến rưng nước mắt là một tâm trạng rất thật. Trong khoảnh khắc thiêng liêng toàn thắng, tác giả vẫn không quên nhớ về đồng đội ngày nào chuyền nhau từng bi-đông nước để cứu khát sau những trận đánh giáp mặt với quân thù. Biết bao nhiêu đồng đội đã nằm lại, vĩnh viễn không được nhìn thấy Sài Gòn, không thấy được niềm vui chiến thắng. Giờ đây, nhớ lại hơi ấm bàn tay bạn, nhà thơ như âm thầm lắng nghe từng âm vọng thiêng liêng chìm sâu trong mỗi thớ đất mà bạn mình đã ngã xuống:

Đồng đội của tôi, đồng đội của tôi

Nói gì được nữa đây trong buổi mai toàn thắng

Bỗng thấm thía hơi ấm bàn tay bạn

Đất dịu mát dưới chân không sao thốt lên lời

Vâng! Đó là khoảng lặng yên tháng Tư đầy xúc động. Biết nói gì đây trong giờ phút thiêng liêng này, khi mặt đất dưới chân như cũng nghẹn ngào, se sắt. Tiếp tục mạch cảm xúc ấy, Ngô Thế Oanh đã sử dụng một loạt từ "lặng yên" để làm nổi bật tứ thơ về cái khoảng khắc không thể nào quên trong thời khắc lịch sử huy hoàng - thời khắc miền Nam được hoàn toàn giải phóng. Từ hàng cây xanh biếc, đến vòm trời cao rộng; từ những căn nhà trên mái phố đến những lá cờ trong nắng, tất cả im lặng đến rưng rưng, ngay cả nét cười thẳm sâu nơi mắt bạn hiện về trong tâm thức:

Khoảnh khắc thành phố đường lặng yên

Lặng yên hàng cây

Lặng yên vòm trời

Lặng yên những căn nhà

Lặng yên những lá cờ trong nắng

Lặng yên nét cười thẳm sâu mắt bạn

Lặng yên để rồi trào vỡ, bừng sôi như thuỷ triều cuồn cuộn, như sóng dào đại dương trong nỗi niềm xúc động. Hai câu thơ kết được tác giả tách thành một khổ thơ, dồn nén và chất chứa, tràn ngập và bung tỏa. Đó là niềm vui lớn của một dân tộc sau ba mươi năm chia cắt, niềm vui trào dâng mà nước mắt chan hòa trên mỗi mặt người. Cả thành phố Sài Gòn lúc này như mặt biển bừng lên sức sống, "cuồn cuộn thủy triều" sau sức nén của một cuộc bùng nổ:

Khoảnh khắc thành phố như mặt biển

Rồi tất cả trào lên cuồn cuộn thủy triều

Khoảng lặng yên tháng Tư là bài thơ hay. Sự thành công trước hết của thi phẩm là nhờ tác giả biết khai thác được tứ thơ thật độc đáo. Lặng yên mà trào vỡ, lắng sâu mà bừng thức một niềm vui sướng vô biên. Nước mắt và nỗi niềm suy tư hòa trong tiếng cười cùng niềm vui rạng rỡ. Chính nghệ thuật đối lập nằm ở tầng sâu đã làm nên sức cám dỗ mãnh liệt kể từ khi thi phẩm ra đời vào đúng dịp nhà thơ tiến vào Sài Gòn giương cao ngọn cờ đại thắng.

LÊ THÀNH VĂN