TỲ BÀ
.......
Tôi qua tim nàng vay du dương
Tôi mang lên lầu lên cung Thương
Tôi không bao giờ thôi yêu nàng
Tình tang tôi nghe như tình lang
Yêu nàng bao nhiêu trong lòng tôi
Yêu nàng bao nhiêu trên đôi môi
Đâu tìm Đào Nguyên cho xa xôi
Đào Nguyên trong lòng nàng đây thôi
Thu ôm muôn hồn chơi phiêu diêu
Sao tôi không màng kêu: em yêu
Trăng nay không nàng như trăng thiu
Đêm nay không nàng như đêm hiu
Buồn lưu cây đào tìm hơi xuân
Buồn sang cây tùng thăm đông quân
Ô! Hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! vàng rơi: Thu mênh mông.
Diễn đàn lý luận
LÚC GẶP KIM TRỌNG, THÚY KIỀU BAO NHIÊU TUỔI?
LÚC GẶP KIM TRỌNG, THÚY KIỀU BAO NHIÊU TUỔI?
NGUYỄN BÀN
Hồi còn học trung học, khi đọc Truyện Kiều, chúng tôi đinh ninh rằng Thúy Kiều gặp Kim Trọng lúc tuổi “xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê”, nghĩa là khoảng 15, 16 tuổi. Nay đọc cuốn Tìm hiểu Truyện Kiều của tác giả Lê Quế (Nxb. Nghệ An, 2004) thì thấy Thúy Kiều gặp Kim Trọng lúc 22 tuổi.
Ảnh: internet
Tác giả Lê Quế viết: “Tuổi của chị em Kiều”; khi câu chuyện bắt đầu, tác giả giới thiệu:
13. Một trai con thứ rốt lòng
Vương Quan là chữ nối dòng nho gia.
Vương Quan đã có tên chữ tức tên tự, vậy khi đó ít nhất chàng đã 20 tuổi. Còn Thúy Kiều và Thúy Vân:
15. Đầu lòng hai ả Tố Nga
Thúy Kiều là chị, em là Thúy Vân.
Hai người đều là con đầu lòng, như vậy, họ là hai chị em sinh đôi. Là chị của Vương Quan thì hơn Vương Quan khoảng 2 đến 3 tuổi nên khi đó, họ khoảng 22 hoặc 23 tuổi. Vậy thì chính xác là lúc mở đầu câu chuyện, họ mấy tuổi?
Tác giả cho biết rằng, Thúy Kiều lưu lạc 15 năm. Mà vào ngày gặp lại nhau sau 15 năm lưu lạc, Thúy Vân nói:
3077. Quả mai ba bảy khi vừa
Nghĩa là khi đó hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân đã 37 tuổi, cái tuổi đã quá trưa sang chiều của đời người.
So sánh hai dữ liệu đâu vào đó, thì Thúy Vân và Thúy Kiều hơn Vương Quan 2 tuối và vào lúc mở đầu câu chuyện, họ 22 tuổi.
Sau đó tác giả giới thiệu tiếp:
36. Xuân xanh xắp xỉ tới tuần cập kê
Em đềm trướng rủ màn che
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.
Con gái đến tuối 15 thì búi tóc, cài kê (cài trâm) trở thành người lớn và có thể gả chồng được. Như vậy, hai chị em Thúy Kiều và Thúy Vân khép cửa tu thân dưỡng đức từ khi mới gần 15 tuổi, thì cho đến nay 22 tuổi, tức đã hơn 7 năm trời. Điều đó chứng tỏ họ là những cô gái có nề nếp, có giáo dục mà tiếng tốt đã bay xa khắp vùng:
155. Vẫn nghe thơm nức hương ân
Một nền Đồng Tước khóa xuân hai Kiều
(Lê Quế - Tìm hiểu Truyện Kiều, trang 89, 90).
Tác giả Lê Quế lại viết trong mục Niên Biểu Thúy Kiều
Gần 15 tuổi:
- Khép cửa tu thân, dưỡng đức suốt 7 năm.
22 tuổi:
- Đi hội Thanh Minh: ngày 3/3.
+ Gặp mả Đạm Tiên: khấn vái, đề thơ.
+ Gặp gỡ và thầm yêu Kim Trọng.
+ Tối, nhớ Kim Trọng, mơ Đạm Tiên.
(Lê Quế - Tìm hiểu Truyện Kiều, trang 89, 90).
Tôi đã hỏi Hội Kiều Học Hà Nội rằng:
a) Tác giả Lê Quế viết vậy đúng không?
b) Có tài liệu nào khác nói về tuổi chị em Thúy Kiều không?
Tôi nhận được email trả lời từ ông Nguyễn Văn Hoàn (ngày 4 tháng 6 năm 2012) như sau:
“Kính gởi bác Nguyễn Bàn.
Văn phòng Hội có gởi cho tôi câu hỏi của bác, tôi không dám “giải đáp” gì, chỉ xin gợi thêm một vài ý thô thiển:
- “Đầu lòng...” cũng không nhất thiết chỉ có nghĩa là “sinh đôi” mà cũng có thể ý nói sinh trước thôi.
- Vấn đề này đề nghị bác tham khảo thêm:
1) Lê Thước: Tuổi của một vài nhân vật chính trong Truyện Kiều, Tạp chí Tri Tân số 42 (14/4/1942).
2) Nguyễn Văn Nho: Thúy Kiều, Thúy Vân bao nhiêu tuổi?, Tạp chí Tri Tân số 45 (22/4/1942)”.
Tôi không tìm được các tài liệu mà ông Nguyễn Văn Hoàn gợi ý. Tôi chỉ đọc được vài tài liệu nói rõ lúc gặp Kim Trọng, Thúy Kiều ở tuổi cặp kê (15, 16 tuổi):
* Công Minh xin liệt kê những nỗi đứt ruột mà Thúy Kiều phải gánh chịu:
...Thứ ba, là cô gái nết na trong trắng lại bị gã đàn ông cỡ tuổi bố của của mình (Mã Giám Sinh đã ngoài bốn mươi) làm việc “con ong đã tỏ đường đi lối về”!
(Tác giả: Lê Xuân Lít; bài Gọi là “Truyện Kiều”, liệu có buồn lòng đại thi hào Nguyễn Du?; báo Câu chuyện Pháp luật số 39 (T9/2012).
* ...Vội chi con gái mười lăm mà đã có cái gan phụ được, mà bán thân làm thiếp cho người!
(Tác giả: Melle Trần Linh Vân; bài Bài đáp số 9 (Trong loạt bài Trả lời Câu hỏi của Báo Phụ nữ Tân Văn: Kiều nên khen hay nên chê?); sách Tranh luận văn nghệ thế kỷ XX (tập I) - Tranh Luận về Truyện Kiều.
(Tôi, Nguyễn Bàn, không thể hiểu “cái gan phụ được” là gì? In sai chỗ nào, chưa biết hỏi ai!)
* ...Lẽ nào một cậu bé con như thế lại đi mê cô gái 15, 16 tuổi để rồi có lúc than thở với người yêu như ông cụ non: “Những là đắp nhớ đổi sầu/ Tuyết sương nhuốm nửa mái đầu hoa râm”.
* ...nghĩa là cụ không tả một đời nàng Kiều từ bé đến lớn mà cụ chỉ tả một quãng đời nàng vào độ 15, 16 năm quan hệ đến chỗ “tình” hy sinh cho “hiếu” mà thôi.
(Tác giả: Vũ Đình Long; bài Văn chương Truyện Kiều - Phân tích Truyện Kiều; sách Tranh luận văn nghệ thế kỷ XX (tập I) - Tranh Luận về Truyện Kiều - trang 410).
Như vậy Thúy Kiều gặp Kim Trọng lúc mấy tuổi: 15, 16 tuổi hay 22 tuổi như tác giả Lê Quế đã viết?
Xét rằng đây là câu hỏi thú vị, mong bạn đọc thảo luận - “mua vui cũng được một vài trống canh”.
Sinh ngày 24.3.1916 (tức ngày 21.2. năm Bính Thìn)
Tại quê ngoại ở xã Phước Lộc, nay là xã Tịnh Sơn, huyện Sơn Tịnh.
Ông lớn lên và sống chủ yếu tại quê nội ở thị trấn Thu Xà, thuộc xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Đó là một thị trấn cổ, có nhiều Hoa kiều đến sinh cơ lập nghiệp. Nhờ giao thông thuận tiện, có sông lớn, gần cửa biển, nên Thu Xà đã từng có thời kỳ rất sầm uất, buôn bán thịnh vượng, nhưng đã dần sa sút từ khi chiến tranh thế giới lần thứ hai nổ ra.
