TỲ BÀ
.......
Tôi qua tim nàng vay du dương
Tôi mang lên lầu lên cung Thương
Tôi không bao giờ thôi yêu nàng
Tình tang tôi nghe như tình lang
Yêu nàng bao nhiêu trong lòng tôi
Yêu nàng bao nhiêu trên đôi môi
Đâu tìm Đào Nguyên cho xa xôi
Đào Nguyên trong lòng nàng đây thôi
Thu ôm muôn hồn chơi phiêu diêu
Sao tôi không màng kêu: em yêu
Trăng nay không nàng như trăng thiu
Đêm nay không nàng như đêm hiu
Buồn lưu cây đào tìm hơi xuân
Buồn sang cây tùng thăm đông quân
Ô! Hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! vàng rơi: Thu mênh mông.
Bích Khê
Bích Khê
TIỂU SỬ
Bích Khê tên thật là Lê Quang Lương, sinh ngày 24.3.1916 (tức ngày 21.2. năm Bính Thìn), tại quê ngoại ở xã Phước Lộc, nay là xã Tịnh Sơn, huyện Sơn Tịnh. Ông lớn lên và sống chủ yếu tại quê nội ở thị trấn Thu Xà, thuộc xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Đó là một thị trấn cổ, có nhiều Hoa kiều đến sinh cơ lập nghiệp. Nhờ giao thông thuận tiện, có sông lớn, gần cửa biển, nên Thu Xà đã từng có thời kỳ rất sầm uất, buôn bán thịnh vượng, nhưng đã dần sa sút từ khi chiến tranh thế giới lần thứ hai nổ ra.
Bích Khê xuất thân từ một gia đình Nho học có truyền thống đấu tranh yêu nước cách mạng. Ông nội nhà thơ là cụ Lê Trọng Khanh đỗ cử nhân năm tự Đức thứ 21 (1868), làm quan đến chức viên ngoại lang Viện cơ mật. Trước tình hình nhà Nguyễn bất lực, hèn nhát, từng bước đầu hàng đế quốc Pháp, cụ cáo quan về nhà, rồi không bao lâu sau đã tuẫn tiết tại quê nhà, để khỏi cộng tác với Nguyễn Thân đánh phá phong trào Cần Vương, khi tên tay sai đắc lực của thực dân phong kiến này ép cụ ra làm tham biện sơn phòng Nghĩa – Định (Quảng Ngãi – Bình Định). Các thế hệ tiếp theo đều có người tham gia các phong trào đấu tranh yêu nước, cách mạng, từ các phong trào Đông du, Duy Tân, chống sưu cao thuế nặng, các hoạt động của Đông kinh nghĩa thục hồi đầu thế kỷ 20, như cụ thân sinh Lê Quang Dục, đến phong trào cách mạng do Đảng cộng sản lãnh đạo như người chị ruột rất gần gũi Lê Thị Ngọc Sương, như người em họ Lê Trọng Lào, một trong những người cộng sản đầu tiên của Quảng Ngãi… Chi tiết
Tìm về khu lưu niệm nhà thơ Bích Khê tọa lạc tại Thu Xà – Nghĩa Hòa – Quảng Ngãi, chúng tôi có dịp viếng thăm, tìm hiểu về cuộc đời và các sáng tác của thi sĩ. May mắn hơn, tôi và mọi người trong đoàn, được một người cháu của Bích Khê chia sẽ một số thông tin cơ bản về thi sĩ và khu lưu niệm...
LGT. Cuối năm 2016, nhân Kỷ niêm 100 năm ngày sinh nhà thơ Bích Khê (1916-2016), Hội Nhà văn Việt Nam và Hội VHNT Quảng Ngãi đã cho ra mắt Tổng tập "Bích Khê một trăm năm). Bichkhe.org xin lần lượt giới thiệu các bài viết trong Tổng tập ngày cùng bạn đọc xa gần (TS. Mai Bá Ấn).
Tiếng kinh đọc lớn thêm. Nhưng tiếng nức nở phải dồn vào lồng ngực vì phải theo đúng lời trối của Khê để cho hồn Khê siêu thoát. Nhưng khi đã đậy nắp quan tài rồi thì tiếng khóc than không còn có thể ngăn được nữa..
Người viết bài này là Lê Ngọc Sương, chị của Bích Khê, mà chồng là anh Lạc Nhân, Nguyễn Quí Hương, người mà em tôi, trước khi nhắm mắt, trân trọng giao lại tất cả những bài thơ do em tôi làm trong suốt cả một đoạn đời dài làm thơ. Bạn em tôi rất nhiều mà bị cách xa thành chẳng còn có bao nhiêu: Hàn Mặc Tử, Quách Tấn, Chế Lan Viên, Tam Ích, Hoàng Trọng Miên..., kể cả anh Lạc Nhân và tôi: ngàn năm và nhiều thuở tôi chưa hiểu giữa người Em và người Bạn là Bích Khê, đói với tôi, biên giới ở đâu...
Tôi đã đi thăm mộ Bích Khê với Thu An cháu gọi Bích Khê bằng cậu. mùa hè năm 1963, tôi từ Huế vào Quảng Ngãi rồi về Thu Xà, nơi Bích Khê đã sinh ra, lớn lên và trở về nằm trong lòng đất vĩnh viễn ở đó.
Theo sự hiểu biết hạn hẹp và qua những bức thư của bác Quách Tấn gửi cho ba tôi (nhà thơ Yến Lan), tôi đọc thấy, xin chia sẻ để các bạn hiểu thêm về “cái nôi thơ” mà người đời thường tâm đắc “Bình Định là đất võ mà ẩn chứa trong mình những bí ẩn về văn chương”.
Viết hay không viết về quê hương là một chuyện, còn dấu ấn của quê hương dù vô tình hay hữu ý lưu lại trong cuộc đời và sáng tác của nhà thơ lại là một chuyện khác.
Sinh ngày 24.3.1916 (tức ngày 21.2. năm Bính Thìn)
Tại quê ngoại ở xã Phước Lộc, nay là xã Tịnh Sơn, huyện Sơn Tịnh.
Ông lớn lên và sống chủ yếu tại quê nội ở thị trấn Thu Xà, thuộc xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Đó là một thị trấn cổ, có nhiều Hoa kiều đến sinh cơ lập nghiệp. Nhờ giao thông thuận tiện, có sông lớn, gần cửa biển, nên Thu Xà đã từng có thời kỳ rất sầm uất, buôn bán thịnh vượng, nhưng đã dần sa sút từ khi chiến tranh thế giới lần thứ hai nổ ra.