Bài dịch dưới đây là Lời nói đầu trong tác phẩm Ý thức mới – Phạm Công Thiện, Tư tưởng gia Việt Nam của tác giả Nohira Munehiro. Sách dày 350 trang, do Iwanami Shoten xuất bản tháng 6.2009, và năm 2010 tác phẩm này được nhận giải thưởng của Hội Sử học Đông Nam Á của Nhật Bản. Tác giả Nohira có nhiều năm đọc sách Phạm Công Thiện và khi viết tác phẩm đã sang tận Mỹ để gặp gỡ ông. Đây cũng chính là luận án đệ trình Tiến sĩ tại Đại học Ngoại ngữ Tokyo. Xin cảm ơn dịch giả Nguyễn Tiên Yên và trân trọng giới thiệu bản dịch đến bạn đọc tham khảo, để hiểu thêm về một nhân vật đã sống và sáng tạo trong một giai đoạn lịch sử biến động ở miền Nam nước ta.
“Có thể coi Hồ Xuân Hương là ngòi bút đấu tranh cho nữ quyền lợi hại nhất, theo nghĩa là đã ngang nhiên hạ bệ toàn bộ giới đàn ông gia trưởng, từ “chú lái kia ơi biết chú rồi” cho đến hiền nhân, quân tử, anh hùng, cho đến cả vua chúa, kéo họ xuống ngang hàng, thậm chí dưới hàng phụ nữ, vạch cho họ thấy họ phụ thuộc vào phụ nữ, phụ nữ là không thể thiếu được cho họ có được niềm lạc thú và hạnh phúc ở đời”. Giáo sư Lê Đình Kỵ đã viết như thế về nữ sĩ Hồ Xuân Hương, nhân vật được xem là người đàn bà độc đáo nhất trên thi đàn dân tộc.
Sau khi đọc bài: “Đọc… chơi vài bài ca dao” của Nguyễn Hưng Quốc và bài “Bàn thêm về Lục Vân Tiên và ca dao” với Nguyễn Hưng Quốc của Thế Uyên trên tạp chí Văn học – Xuân Mậu Dần 1998 – Cali – USA, tôi thấy một số điểm cần được bàn thêm với hai tác giả, đặc biệt là việc đánh giá về Nguyễn Đình Chiểu.
Hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ X vừa diễn ra tại Đà Nẵng cuối tuần qua. Tại hội nghị, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ niềm tự hào về một dân tộc Việt Nam không chỉ anh hùng trong chống thiên tai, địch họa, kiên cường trong lao động, mà còn rất văn hóa với những áng văn chương mà bản thân ông đã ấn tượng từ nhỏ như Hịch tướng sĩ, Bình Ngô đại cáo, Nam quốc sơn hà… Ông khẳng định: “Đảng và Nhà nước luôn tạo mọi điều kiện cần thiết để các văn nghệ sĩ tự do sáng tạo, sáng tác nghệ thuật có trách nhiệm với đất nước, dân tộc”.
Thơ Thảo Phương đã tạo nên một giọng điệu riêng, có sức lay động và lan tỏa. Chị đã góp một tiếng thơ riêng trong dàn đồng ca của thơ nữ Việt Nam hiện đại.
Với Trịnh Công Sơn, khát vọng tình yêu, khát vọng hoà bình vượt lên trên tất cả những thiên kiến chính trị hẹp hòi. Những khát vọng cháy bỏng ấy khiến cho âm nhạc Trịnh Công Sơn sống mãi với thời gian.
Nguyễn Đình Thi là nghệ sỹ biết cảm thụ cái cốt lõi của đời người nên không bao giờ ông chán nản. Tóc bạc trong mưa bay anh cười / Tôi không nói được mình đã trải đời / Không nói được mình đã hiểu người / Không dám nói mình đã biết yêu? Không dám nói mình đã biết sống. Ông chỉ biết Mỗi bước mùa xuân đến kia dịu dàng trên cỏ non / Cả tổ ong hồn tôi cuống quýt rộn ràng. Có phải chỉ phút trước đó thôi khi trái tim ông còn tri giác được một đàn ong vừa dào dạt bay qua, nụ cười còn lưu mơ hồ trên môi ông thanh thản…
Nhân dịp Hội nghị Những người viết văn trẻ toàn quốc lần thứ X do Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức diễn ra tại Đà Nẵng, nhà thơ Thanh Thảo đã có bài viết dành riêng cho các bạn văn trẻ. Vanvn.vn trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.
Sinh ngày 24.3.1916 (tức ngày 21.2. năm Bính Thìn)
Tại quê ngoại ở xã Phước Lộc, nay là xã Tịnh Sơn, huyện Sơn Tịnh.
Ông lớn lên và sống chủ yếu tại quê nội ở thị trấn Thu Xà, thuộc xã Nghĩa Hòa, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi. Đó là một thị trấn cổ, có nhiều Hoa kiều đến sinh cơ lập nghiệp. Nhờ giao thông thuận tiện, có sông lớn, gần cửa biển, nên Thu Xà đã từng có thời kỳ rất sầm uất, buôn bán thịnh vượng, nhưng đã dần sa sút từ khi chiến tranh thế giới lần thứ hai nổ ra.
